Equine Assisted Therapy (EAT)

Equine Assisted Therapy of Therapie met assistentie van paarden is een therapievorm waarbij het paard als partner, derde partij, meewerkt in het proces vanuit zijn eigenheid als paard. 

Wat is de meerwaarde van het werken met paarden? 

In Equine Assisted Therapy worden paarden ingezet in het therapeutisch proces omwille van verschillende van hun kwaliteiten en bijdrage. Het zijn onbevooroordeelde partners, die de mens ontmoeten in het hier en nu, in de realiteit zoals die zich op dat moment voordoet. Het paard reageert maw niet vanuit vooropgestelde ideeën, wel vanuit de ervaring. 

Het paard is als prooidier, vluchtdier en kuddedier voor zijn oorspronkelijke overleving sterk gericht op signalen van hun omgeving en subtiele lichaamstaal van soortgenoten en anderen. Ook onze gedomesticeerde paarden zijn super sterk in het waarnemen van subtiele lichaamstaal bij mensen en reageren hierop. 

Paarden zijn bovendien van nature erg sociale dieren, met een groot vermogen tot verbinden en tonen zich authentiek in elke relatie. Op sensorisch niveau bieden ze een multiple uitnodiging voor het openen van onze zintuigen waardoor we de weg terug kunnen vinden van ons hoofd naar lichamelijk ervaren. Op relationeel vlak zijn het voor de gekwetste mens in ons grote levende teddyberen,  die ons wiegen, dragen, vaak zelf troost komen bieden, neus aan neus, oefenpartners in fijne afstemming in het contact, geduldige vrienden die ons ondersteunen in het voelen wat moeilijk is om te voelen .... Symbolisch is het paard sinds ver in de geschiedenis een sterke metafoor voor concepten als kracht, kwetsbaarheid, gratie, hoop, drager, boodschapper, ... en kunnen ze ons helpen om ondergestopte gevoelens naar boven te brengen. Sommigen halen ook het spiegelend effect van de paarden in EAT aan. Zelf ben ik hierover erg terughoudend. Paarden reageren immers vanuit een combinatie van interne factoren en meerdere externe factoren (interactie + omgeving). Soms is de reactie van een paard interessant, wekt ze onze nieuwsgierigheid of roept ze een emotie op en dit samen onderzoeken doen we wel in onze sessies. 

In Esenso helpen ze vooral ons in contact te brengen met onze eigen authenticiteit, met het natuurlijke en dierlijke in ons (oa wat aangestuurd wordt door ons krokodillenbrein, zoogdierenbrein). Ze helpen ons om van daaruit opnieuw te verbinden met het gezonde in onszelf, te helen van kwetsuren. Ze helpen met het helen van de  impact van trauma die ons vervreemdt van onszelf van de ander. Ze ondersteunen in het voelen van het pijnlijke van deze kwetsuren, onszelf te reguleren en de verbinding te maken met onze lichamelijke ervaring in het hier en nu die wel ok en veilig is. In relationele trauma is het vaak moeilijk om vertrouwen in mensen te stellen. De paarden helpen in dat geval omdat het verbinden met hen dan wel veiliger kan voelen en ze op deze manier fasciliteren om verbinding met anderen te herstellen. 

Omdat SE-traumatherapie vooral via het lichamelijke verloopt, en rechtsreeks met het autonoom zenuwstelsel werkt, zijn ook hier de paarden mijn ideale partners, omdat ze de deur helpen openen naar het lichamelijk ervaren. Als de ingang van praten niet echt helpend of mogelijk is, dan zijn paarden dat vaak wel...

En hebben die paarden daar dan geen last van? 

Jazeker kunnen paarden impact ervaren van het intensief werken met mensen. Ze zijn gevoelig aan disregulatie van anderen, en incongruentie en incoherentie van ons gedrag (gevolgen van trauma, van te vaak alleen in ons hoofd zitten... vaak onbewust). Dit staat nog los van fysieke ongemakken of mogelijke pijn, die ze vanuit hun overlevingsstrategieën vaak erg goed verbergen. Aangezien we de paarden zien als (anders in hun paard-zijn maar) volwaardige partners en niet als gebruiksvoorwerpen, is het van groot belang dat we hun perspectief hier ook zien en benoemen vanuit hun eigenheid. We doen dat vanuit wetenschappelijk onderbouwde kennis, aangevuld met een aangescherpt sensitief vermogen om hun subtiele lichaamstaal te kunnen lezen en kennis van de individuele paarden zelf. Vandaar het grote belang van een goed geschoolde EAT-praktitioner. Goed geschoold op vlak van het werken met mensen, ook met paarden en met de combinatie van beiden. 

In mijn loopbaan als Equitherapeut in de Bijzondere Jeugdzorg heb ik jarenlang gezocht naar een manier om te werken met paarden en jongeren met complex trauma, die niet ten koste ging van de paarden.  Het was een zoektocht met vallen en opstaan, met vele confronterende leermomenten, een zoektocht die nog steeds evolueert in mijn eigen praktijk! Ik baseerde me op wetenschappelijke ethologische kennis, schoolde me bij, schakelde deskundigen in om samen te observeren en te interpreteren, blijf vanuit wat de paarden me tonen ook mezelf kritisch in vraag stellen en mijn werkwijze bijstellen. Mijn opleiding in Somatic Experiencing opende op dit vlak nog erg mijn ogen de laatste jaren, mbt de werking van het autonoom zenuwstelsel en hoe dit zich lichamelijk toont. Naast de algemene welzijnscriteria die ook door de IAHAIO ( en Centaur-Federation) vastgelegd werden, is het voor mij dan ook belangrijk dat de paarden steeds meer keuze krijgen in de rol die ze willen opnemen in het proces. Vaak komen de paarden zichzelf kandidaat stellen om mee te doen. Het stelt me gerust dat ze zelf kiezen om dit beroep uit te oefenen :-). Daarnaast werken paarden normaal gezien maximum 1 sessie/dag, max 5 dagen/week en hebben ze een beperkt aantal vaste ruiters die hen fysiek, mentaal en emotioneel mee in conditie houden en gymnastiseren.  

Op dit moment lijken de paarden met dit evenwicht ok te zijn, maar ik ben me ervan bewust dat dit een evenwicht is dat altijd in beweging is, met kleine ongemakken, bijsturingen, en voortschrijdend inzicht. Vandaar ook blijvend intervisie op dit vlak met collega's, die soms meekijken over de praktijkgrenzen heen, en medische professionals voor de paarden op wiens oordeel ik ook vertrouw om mee te kijken. 

Het spreekt voor zich dat paarden geen goedkope collega's zijn en deze manier van werken al helemaal niet. Vandaar dat we ook onze tarieven voor sessies met paarden hoger leggen dan de tarieven voor sessies zonder de paarden. We worden er zelf niet rijk van, maar de lat voor hun welzijn ligt redelijk hoog. 

Wat is mijn parcours op vlak van EAT?

Het was altijd mijn droom om werken met paarden en mensen te combineren. Als kind ervaarde ik dat paarden me hielpen in mijn coaping met mijn eigen kindertrauma's. Ik koos studies in de menswetenschappen, met een voorkeur voor mensen in complexe situaties. De zoektocht naar een opleiding / plek waar ik mezelf in kon vinden in het werken met paarden en mensen, vond ik pas in 2008, in de Ferme Equestre de Louvain la Neuve. Deze kennismaking liep ongeveer samen met mijn start in het werken met paarden en jongeren in de Bijzondere Jeugdzorg. Omdat ik al vrij snel de noodzaak voelde om me bij te scholen volgde ik de hippotherapie-opleiding in LLN, aangevuld met modules in de loop der jaren tot mijn diploma EAT aan de UCLouvain in LLN. Deze combineerde ik met een eerdere opleiding in het begeleiden van ervaringsgerichte processen bij Outward Bound, en we werkten een eigen EAT-werkwijze uit in Equicanis, een hippotherapie-project dat ik opgestart en lang geleid heb. Door het therapeutisch karakter van onze activiteiten, heb ik me bijgeschoold tot Gestalt-psychotherapeut, waarmee onze EAT-werkwijze ook erg gestalt-getint werd. En omdat Gestalt voor mij onvoldoende antwoord gaf op complex trauma, ging ik op zoek naar antwoorden daarvoor.  Ik was erg geïntrigeerd door Peter Levine's werk dat gebaseerd is op oa ethologie bij wilde dieren en vooral via het lichamelijke werkt, wat me erg interessant leek in combinatie met het werk met de paarden. Vrij snel was duidelijk dat Somatic Experiencing niet te leren is met enkele boeken, maar een heel ervaringsgericht leerproces vraagt. 

Zo is nu in 2023 ook mijn opleiding Somatic Experiencing na 3 jaar voltooid, zijn een aantal bruggen evident om te leggen en ben ik me nog volop verder daar in aan het verdiepen. Intussen ben ik gestopt met werken in Equicanis, heb ik mijn eigen praktijk in Nethen met 3 eigen paarden en 1 pensionpaard, en geef ik mee les in de opleiding EAT in LLN, die nu verbonden is met de universiteit van Luik. 

Van 2018 tot begin 2023 was ik ook voorzitster van Centaur-federation, de beroepsvereniging voor practitioners ter ondersteuning van mensen met assistentie van paarden. Mijn voorzitters-stoel heb ik doorgegeven, maar blijf trouw lid, net als van Amat, de Waalse zuster-organisatie voor  practitioners van Médiation Animale. 

In mijn voortdurende ontwikkeling van competenties met de paarden, verfijnen van de dialoog met hen, ben ik op een gegeven moment ook begonnen met lesgeven in het verbeteren van de dialoog van mensen met hun paard (enkel in de buurt van Nethen). 

En op vraag bied ik ook supervisie aan EAT-practitioners. Ongetwijfeld blijft dit parcours verder groeien, want ik geloof in permanente bijscholing en geraak niet uitgeleerd, blijf nieuwsgierig om mijn kennis en kunde te verrijken en te verdiepen, en intussen dus ook door te geven... 

Hoe gaat een EAT-sessie praktisch in zijn werk?

Verloop van een traject:

We starten een traject met een kennismakingsgesprek waarin we kennis maken en samen verkennen of mijn therapie/coaching met paarden jou kan helpen. Een traject kan enkele weken of verschillende maanden duren. Daarna maken we afspraken over de frequentie (wekelijks, tweewekelijks of maandelijks). Doorheen het coaching/therapie-traject bouwen we regelmatig evaluatiemomenten in waarbij we bekijken hoe we je doelen bereiken en eventueel moeten bijsturen.

Je hoeft geen ervaring te hebben met paarden. We leren je wat nodig is, en doen dit stap voor stap op jouw ritme en dat van de paarden. Ook als je bang bent van paarden ben je welkom. Het is handig als je enige aantrekkingskracht voelt voor hen. We houden ten allen tijde rekening met het welzijn van mens en dier. Meestal werken we naast de paarden. Slechts uitzonderlijk wordt er op het paard gezeten, maar dit is zeer verschillend aan paardrijlessen.

Een sessie duurt 1,5h. We beginnen met een moment van afstemming, verkennend waar je je op dat moment bevindt. Daarna volgt er een actie met de paarden, om daarna af te ronden met een reflectie, waarin de ervaring gekoppeld wordt aan elementen in jouw leven, jouw therapeutisch traject. Elk voorstel tot actie met de paarden is een uitnodiging waarin je vrij bent om hier op in te gaan of niet. Jij blijft aan het stuur in je eigen proces.

Bij afronding van het proces, overlopen we de rode draad van je proces en kijken we samen wat werkte en wat niet, en hoe je verder kan zonder onze ondersteuning.

Waar:

Rue de Beaumont , Nethen. In een weide, geen huisnummer, voorbij n°25 (rij niet in de priveweg, maar volg de straat).

Bereikbaar met de trein tot Sint-Joris-Weert (1.9 km)

Parkeren naast de weide aan de straatkant.

Accommodatie:

De plek waar we werken heeft geen binnen-faciliteiten. Er is wel een eco-droogtoilet. We werken in volle natuur, de habitat van de paarden of in het bos, in de weersomstandigheden die er zijn. Bij hevige regen, werken we in het schuilhok.

Kledij en schoeisel:

Je kan best gemakkelijke kledij en gesloten schoeisel voorzien, aangepast aan de weersomstandigheden en de mogelijkheid  om vuil te worden. Bij regenachtig weer, laarzen of hoger schoeisel voorzien, aangezien de weides en de boswegen er dan modderig bij kunnen liggen. Je kan ook een warm dekentje meebrengen om je warm te houden als we weinig bewegen. 

Verzekering:

Onze therapeutische activiteiten zijn gedekt door een professionele verzekering voor Burgerlijke Aansprakelijkheid, bij Amma. Alle handelingen buiten het therapeutisch kader en buiten de therapeutische begeleiding vallen onder eigen verantwoordelijkheid. Het is niet toegestaan de weides te betreden zonder begeleiding van Esenso.